Belirsizlik üzerine konuşmak oldukça güç. Herkes sıfır noktasını arıyor. “Buldum”, diyen kahramanca bir eda ile kenara çekiliyor. Bilim insanları, filozoflar, sanatçılar, hukukçular sıfır noktasının peşinde koşturup duruyorlar. Peki, nedir sıfır noktasının hikmeti?
Sıfır noktası ile hikâyenin başlangıcına gidilebileceği varsayılıyor. En başta ne vardı, bunun bulunduğu söyleniyor. Hal böyle olunca daha ötesine gitmeye de gerek kalmıyor. Başlangıcı belli olan hikâyenin sonunun da bilinebileceği düşünülüp belirsizliğin kapıları kapatılıyor.
Modern dönemde belirsizlik problemini aşmak için bilgi limanına sığınılıyor. Oysa bilgi limanı güvenli bir liman değil ve bu limanın daha radikal belirsizlikler doğurduğu gözden kaçıyor. Belirsizlikten uzaklaşıp kesinliği ve belirliliği elde etme çabası için en tarafsız yol olarak tercih edilen bilimde bile insan etkisi önemli roller oynuyor.
İnsan etkisinin sadece beşeri bilimlerde kendisine yer bulduğunu düşünmeyin. Somut olduğu bilinen fen bilimlerinde bile insanın etkilerini kolayca görmek mümkün. Sadece Plüton’un gezegen olma/olmama hikâyesindeki zikzaklar yeterli kanıtı sunuyor. Gözlerinizi sağlık bilimlerine çevirdiğinizde de benzer manzara ile karşılaşıyorsunuz. Neyi yiyip neyi yemememiz gerektiğini söyleyen doktorlar da kendi aralarında çatışma halinde. Hukuk derseniz o da aynı durumda. Düşünün bir kere; hukukta insan etkisi olmasa avukatlara gerek kalır mıydı?
Bütün mücadeleler aslında sıfır ve bir arasında…
